Door De heer Joachim Eickhoff, Vermisstensuchgruppe IKARUS
Volgens de War Diary van de Royal Air Force staan onder de datum in de nacht van 17 op 18 augustus 1942 de volgende gegevens:
“Target Osnabrück
139 aircrafts of 5 types.
5 aircraft – 3 Wellingtons, 1 Lancaster, 1 Stirling – lost, 3,6 per cent of the force.
111 crews reported accurate bombing.
Osnabrück recorded a sharp attack on the north and north-western parts of the town with 77 dwelling-houses and 4 military buildings destroyed and 125 other buildings seriously damaged, including the town`s main hospital, a paper mill and a copper-wire factory.
7 people were killed and 15 were injured.“
Izidor Konderak
De bekende Duitse nachtjager Oberleutnant Lütje van het op vliegbasis Twenthe gestationeerde Nachtjagdgeschwader 1, claimde deze Wellington van Nummer 300 Squadron (Poolse Luchtmacht) “Mazowiecki” als zijn 10e kill terwijl hij die nacht in het luchtruim van de Grafschaft Bentheim, Emsland en Nederland was.
Vooraf aan de crash van de Wellington heeft de piloot het toestel zolang mogelijk in de lucht gehouden om de overige bemanningsleden de kans te geven om zich in veiligheid te stellen met hun parachutes. De Vickers Wellington-bommenwerper, bestuurd door sergeant Izidor Konderak, slaagde er nog in om een noodlanding te maken, dus hij stortte niet neer. Konderak raakte zwaargewond en bezweek vier dagen later aan zijn verwondingen in het ziekenhuis in Lingen. Hij werd begraven op de zogenaamde krijgsgevangenbegraafplaats op de Nieuwe Begraafplaats in Lingen in rij 7, graf 38. De rest van de bemanning ging in Duitse gevangenschap.
Verslag Joachim Eickhoff
De heer Joachim Eickhoff was toen nog een kleuter en woonde de hele oorlog in Osnabrück in de buurt van de Karmann-fabriek, die destijds onderdelen voor het Focke Wulf-gevechtsvliegtuig bouwde en daarom vaker werden gebombardeerd. Ons huis is drie keer geraakt door bommen en elke keer zwaar beschadigd. De in het oorlogsdagboek genoemde geraakte fabrieken waren de papierfabriek Schöller en de koper- en draadfabriek in Osnabrück.
Zoals al aangegeven betrof het een Vickers Wellington Mk. IV bommenwerper, met identificatiecodes BH-A en Z1409, en had vooraf aan de crash vijf bemanningsleden aan boord.
Bemanning
Piloot Sergeant Izydor Konderak werd geboren op 15 juni 1917 in Radom, Polen. Hij had het identiteitsnummer: P 782574. Hij werd zwaar gewond en krijgsgevangen gemaakt door de Duitsers en stierf vier dagen na de noodlanding in het ziekenhuis van Lingen op 22 augustus 1942.
Hij werd eerst begraven op de krijgsgevangenenbegraafplaats in Lingen en later op 5 augustus 1947 werd hij herbegraven op de British Reich Forest Cemetery bij Kleve. Daar vond hij zijn laatste rustplaats in het graf 15.C.17.
Flying Officer Kazimierz Zakrzewski-Rusinski, P 0892 van de Polish Air Force, geboren 2 februari 1909, navigator van de Wellington, werd krijgsgevangen gemaakt door de Duitsers en naar Stalag Luft 3 in Sagan, Silezië gebracht. Hij had daar gevangene nummer 663 en overleefde de oorlog.
Warrant Officer Wladyslaw Wandalli, P 792309 Polish Air Force, geboren 1910, Air Gunner, werd een Duitse krijgsgevangene en werd overgebracht naar krijgsgevangenenkampen VIII B in Lamsdorf, Silezië, 344 ook in Lamsdorf, L6 in Heydekrug, Oost-Pruisen en 357 Fallingbostel, Lüneburger Heide. Gevangene nummer 25630. Hij heeft het ook overleefd.
Warrant Officer Henryk Kowalski, P 792306, Polish Air Force, geboren 1919, Wireless Operator, werd gevangen genomen door de Duitsers en werd gestuurd naar Kamp VIII B Lamsdorf, 344 Lamsdorf en 357 Fallingbostel. Gevangene nummer 27061. Hij heeft de oorlog overleefd.
Sergeant Jan Hmenia of Hemenia, onduidelijke spelling, P 794584 Polish Air Force, geboren 1914, werd krijgsgevangen gemaakt door de Duitsers en werd gestuurd naar kampen VIII B Lamsdorf, 344 Lamsdorf, L6 Heydekrug en 357 Fallingbostel. Gevangene nummer 25642. Hij heeft de oorlog overleefd.
Het verdere lot van de overlevenden is niet bekend. Als ze uit het door de Sovjets bezette deel van Polen kwamen, wilden de meeste Poolse soldaten die uit Duitse gevangenschap waren vrijgelaten daar niet heen, sommigen bleven in Duitsland of Engeland of gingen naar Canada.
De vier overlevenden sprongen uit de Wellington-bommenwerper, door de wind dreven zij af naar Nederlands grondgebied in omgeving Weijerswold en Schoonebeek en werden daar later gevangengenomen. De Vickers Wellington BH-A, Z1409 stortte echter neer op Duits grondgebied op slechts ongeveer 1 km van de Nederlands-Duitse grens bij Weijerswold op een terrein van de boer Bans.
Na de oorlog
Na de oorlog in 2022 en 2023 bezochten twee broers en zonen van Henryk Kowalski met hun gezelschap de bewuste crashlocatie in Duitsland en de plaatsen in Nederland waar de bemanningsleden met hun parachutes terecht waren gekomen. Ook werd er op 18 augustus 2022 een herinneringsbord nabij de locatie bij het houten bruggetje over het Schoonebeekerdiep geplaatst. Zie ook https://www.slodrenthe.nl/
