Dienstplicht van Gerrit Ridderman

Als je op het oude deel van het kerkhof in Dalen komt, zie je vrijwel meteen vooraan het graf van Gerrit Ridderman. Op zijn grafsteen staat: “Gesneuveld 10 mei 1940 te Wessem (Limburg)”. Hier liggen ook de ouders en grootouders (van vaders kant) van Gerrit begraven.

Als antwoord op de herbewapening van Duitsland besloot de Nederlandse regering in de dertiger jaren de Maaslinie aan te leggen tussen Mook en Wessem. Er werden tal van kazematten gebouwd, onder andere twee bij Wessem. Gerrit Ridderman was in het voorjaar van 1940 overgeplaatst van Hoorn naar Wessem en ingedeeld bij kazemat S3. (De S duidt op het type kazemat genaamd: Stekelvarken.) Dit was ook het punt waar de Duitsers op 10 mei de aanval begonnen. Ze hoefden daar maar één rivier over te steken. 

Vanuit een naastgelegen kazemat werd behoorlijk weerstand geboden en veel Duitse rubberboten werden tot zinken gebracht. Tijdens een terugtrekkende beweging was het eerste kanonschot vanuit een Duitse gevechtswagen fataal voor de bemanning van kazemat S3. Het schietgat van de bunker werd doorboord. Gerrit Ridderman en sergeant Rinders waren op slag dood. (Bunker S3 te Wessem is in 1965 afgebroken). Soldaat Oosterhuis raakte zwaargewond en overleed in juni in het ziekenhuis in Odenkirchen. 

Op 11 mei 1940 is Gerrit Ridderman begraven voor de Rooms Katholieke kerk in Wessem. Bij het monument met zijn naam erop vindt nu nog jaarlijks een herdenking plaats voor alle 10 gesneuvelde militairen. Gerrit is op 8 juni 1940 herbegraven in Dalen. Vader Klaas Ridderman en oom Roelof Doortjes hebben meegeholpen met het vervoer van de “gesloten” loden kist. Moeder Hendrikje heeft altijd twijfels gehouden of haar zoon werkelijk in Dalen is begraven.

Vader Klaas trouwt in 1919 met Hendrikje Reinders uit Wachtum. Ze wonen op een boerderij in de Mars, tegenwoordig Gluvinksweg 4. Op 3 februari 1920 werd Gerrit geboren. Hij blijft enig kind en sneuvelt op 10 mei 1940. Klaas en Hendrikje leiden sindsdien een teruggetrokken leven. Ze komen de burenplichten nauwgezet na. Ze gaan nooit uit. Televisie en telefoon gaan aan hen voorbij. Klaas fietst wel eens voor de veehandel naar de Hoogeveense markt, maar verder kwamen ze niet ver van huis.

In de zestiger jaren schenken ze een bedrag aan de gemeente. De gemeente zal zorgdragen voor het onderhoud van de familiegraven. Hendrikje overlijdt in 1977, Klaas in 1978. In Dalen is ter nagedachtenis aan Gerrit Ridderman een straat naar hem vernoemd.

Brief van Gerrit Ridderman aan zijn buurjongen Hendrik Zwiers 

Wessem, 29 maart 1940.

Waarde vriend
Thans zit ik weer op mijn nieuwe plaats en zal ik jou maar eens even schrijven. Ik ben goed gezond en hoop van jullie hetzelfde. Ik ben wel weer een mooi endje uit de koers geraakt. Het is hier wel een goede plaats. Doch het is er wel wat rustig. Het zijn hier ook meest Katholieken. Wij hoeven hier niets te doen dan op wacht staan. Wij gaan er ’s morgens om 7 uur uit. En als wij ’s avonds tegen 12 uur maar binnen zijn is het vroeg genoeg. Het eten is hier ook zeer goed en dat is maar het voornaamste. Het eten wordt hier in een café klaar gemaakt. Er staan hier 8 cafeetjes en het dorp is niet groter dan Wachtum. Het bier is hier ook zeer goedkoop. Dit kost hier maar 10 cent per glas. En voor 15 cent heb je een halve liter. 

Wij liggen hier bij een timmerman.  Het was er eerst nogal wat koud. Doch wij hebben gisteren een kachel geplaatst. Nu kunnen we het er wel warm krijgen, want kolen zijn er genoeg. Het zijn hier in de buurt allemaal kleine dorpjes. We gaan vanavond eens naar de bioscoop toe. Deze staat hier 20 min. vandaan in een andere plaats. Zij hebben hier allemaal haast boerderij. Het is er geweldig ouderwets. De koeien staan gewoon in een stal net als bij ons de paarden. Wagens hebben zij hier niet, het zijn allemaal karren op twee wielen. De paarden zijn hier geweldig zwaar. Zij hebben er soms drie voor de ploeg. Ik zit hier rustig bij de warme kachel te schrijven. 

Het is hier op het ogenblik mooi weer. Je behoeft hier nog niet zo bang te wezen. Als wij op wacht staan hebben we een goede dolk bij ons. Ik was dinsdagsmiddags om 12 uur van verlof terug. Doch het is wel weer goed afgelopen. Ik heb me er best uitgepraat. Je feliciteert je moeder maar even van mij met haar verjaardag. Ik wilde nog een kaartje sturen, doch ik kon er hier geen naar mijn zin krijgen. Ik ben ’s maandagsnachts maar niet bij je aangegaan, daar ik nogal wat vroeg was. Ik denk dat ik vrijdag over een week met verlof kom. Dit zeg je maar even aan mijn ouders. Thans zal ik maar eindigen en jij schrijft mij maar eens terug.  

Met groeten van Gerrit Ridderman.