De Joodse koperen bloempot

Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog woonden er vijf Joodse families in Dalen. Weduwe Eva Nijeveen woonde met haar zonen Simon en David voor de Brinken op nummer 18. Dit was het achterhuis van de woning waar timmerman Harm Warringa woonde. 

Zoon David was een opvallende verschijning in het dorp en de wijde omgeving. Het was een klein mannetje met een bochel en hij verdiende de kost door te spelen op z’n draaiorgeltje met de naam: ‘De zanger’. 

Op last van de bezetter moesten de Nederlanders vanaf juni 1941 hun koper, tin en nikkel inleveren ten behoeve van de Duitse oorlogsindustrie. Vooral de Joden werden hier vanaf mei 1942 streng op gecontroleerd. Eva stuurde zoon David met enkele koperen voorwerpen naar het gemeentehuis.

Buurman Hans Kiers was juist begonnen een voer turf te stapelen in het turfhok achter hun huis. Hij zag David met de spullen voorbijkomen en sprak hem aan. Kiers was begaan met het lot van zijn buren die ook al verplicht waren om de gele Jodenster op hun kleding te dragen. Hij bood David aan om de mooie koperen bloempot onder in de turfhoop te verbergen. Na de oorlog konden ze deze dan immers zo weer terugkrijgen.

Zoals we inmiddels weten pakte dit geheel anders uit. Op 2 oktober 1942 werden bijna alle Daler Joden opgepakt en afgevoerd naar Westerbork. Zo ook Eva en haar beide nog thuiswonende zonen die enkele weken later werden vermoord in concentratiekamp Auschwitz. De familie Bierman heeft Dalen dus nooit terug gezien.

Na de oorlog haalde Hans Kiers de koperen pot tevoorschijn en heeft deze een plekje gegeven in de woonkamer als herinnering aan hun aardige buren. De bloempot werd regelmatig mooi gepoetst en ging na het overlijden van Hans naar zoon Jan in Barneveld. 

Als vriend van Aold Daol’n besloot Jan enige jaren geleden dat het tijd werd om de koperen bloempot met het trieste verhaal aan te bieden aan Aold Daol’n. Het verhaal van de bloempot kan zo worden overgedragen aan de volgende generaties.