Daarover is mij gevraagd u het één en ander te vertellen.
Over regionale radio “hoe het was en hoe het wordt”.
Over “hoe het is” hoef ik u niets te vertellen.
Dat weet u als trouwe luisteraar al drie jaar lang.
Hoe werd er geluisterd en waar luisterde men naar.
Eerst dus “hoe het was”
Lang voordat u Mans Tierelier op de regionale zender kon beluisteren, was er regionale radio.
Voor Drenthe kwam regionale radio op 19 januari 1946 met een zender die opgezet was door het omroep provinciaal militair commissariaat.
Direct na de oorlog wist men al, hoe je de bevolking snel en adequaat kunt informeren: via de regionale radio.
Deze omroep zond uit voor Groningen, Friesland en Drenthe en dat is vrij lang zo gebleven.
In 1955 kwam er meer structuur.
Inmiddels hadden we toen de RON (Regionale Omroep Noord).
De RON ging in 1955 naast de drie noordelijke provincies ook uitzendingen verzorgen voor Overijssel en de Gelderse Achterhoek.
In de loop der jaren werd dit zendgebied als te groot ervaren.
“Elke provincie zijn eigen regionale omroep” werd toen het streven.
We zijn dan inmiddels aangeland in 1968 regionale omroep was in die jaren een NOS-zaak.
De Nederlandse Omroep Stichtring NOS bestuurde en het personeel was in dienst van de NOS.
En de NOS wees in 1970 alle ideeën over splitsing van de hand.
Maar langzamerhand werden de geluiden sterker, vanuit de bevolking en vanuit de provinciale politiek.
Met name het college van gedeputeerde staten in Drenthe maakte zich sterk voor een eigen regionale radio.
Al in 1975 drong gedeputeerde staten van Drenthe bij het toemalig Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk (CRM) aan op een vijfdeling van de RONO .
Eén omroep per provincie.
Her duurt dan nog lang, tot 1 januari 1989, eer Drenthe zijn eigen zelfstandige radio krijgt.
Maar nu eerst nog even terug in de geschiedenis.
Waar luisterde men naar en hoe werd er geluisterd?
Tot 1965 waren er twee landelijke radiozenders, Hilversum 1 en Hilversum 2.
Met daarnaast grote regionale zenders, die echter beperkt uitzonden.
En dan moeten we denken aan één uur per dag.
In deze tijd betekende radio per definitie ”luisteren”.
Televisie had op dat moment nog weinig invloed.
Radioprogramma’s, daar bleef men voor thuis.
En dat betekende……de landelijke programma’s van de verschillende omroepen: ”De Showboot”, “Willem Parel”,” familie doorsnee”, “De Bonte Dinsdagavond trein”, “Paul Vlaanderen”, “mastklimmen” enzovoort.
Stil op straat
In de regio was het op zaterdagavond stil op straat.
Kinderen op tijd naar bed of op tijd uit de tobbe, aangekleed om de tafel en luisteren naar “het Drentse programma” met “Mans Tierelier”, “Schoppen is troef” enzovoort.
U kunt bij radio Drenthe elke zondagochtend om half tien nog regelmatig uit “de oude doos” luisteren in het programma “De Hilde”.
Maar ook toen betekende de regionale radio meer dan sketches, hoewel die buitengewoon populair waren.
Regionale radio was toen ook “nieuws en actualiteiten”, zij het op veel beperkte schaal.
En wie naar de programma’s in “De Hilde” luistert, wordt je, zeker als radiomaker, jaloers op de tijd die men kon besteden aan het maken van radio, waar echt naar geluisterd werd.
Een fragment uit een documentaire gemaakt door Hitjo Schuth gemaakt op 8 mei 1965 .
“Op welk moment merkte de heer Schuiling dat de Tweede Wereldoorlog in Coevorden begonnen was?
Ontwikkeling van radio en televisie
Na 1965 komt er volop beweging in de ontwikkeling van de radio en televisie.
Bij de radio is de ontwikkeling als volgt: Naast de oude zenders Hilversum 1 en 2 komen 3, en 4, en 5, het fenomeen radiopiraten wordt een bekend verschijnsel, te land maar zeker ook ter zee.
Regionale omroepen ontwikkelen zich verder.
Lokale omroepen komen op.
En de laatste ontwikkelingen, de kabelstations.
Commerciële stations, zoals Radio 10, Sky Radio enzovoort.
Maar niet alleen het aantal radiostations neemt toe.
Ook het aantal radio’s per huishouding neemt toe.
Ging men vroeger om de tafel zitten om met het hele gezin te luisteren naar de radio (de enige radio die in huis was), nu speelt de radio overal.
Uiteraard in de woonkamer, maar zeker ook in de kinderkamer, de slaapkamer, in de auto, enzovoort.
En de nieuwe trend is dat u toch eigenlijk ook niet zonder radio in de badkamer kan.
Kortom overal kunt u tegenwoordig radio ontvangen.
Was vroeger de radio vooral iets waar je naar luisterde, nu is de radio vaak iets waar men naar luistert, maar toch ook vooral naast andere bezigheden.
Andere activiteiten, radio tijdens het werk, autorijden, huishoudelijke bezigheden, huiswerk maken, enzovoort.
En daarnaast is de radio nu vooral een “overdagmedium” en is de televisie het “ avondmedium” geworden.
Opvallend daarbij is echter dat het aantal uren, dat men naar de radio luistert nauwelijks is afgenomen .
Wat was in de tijden dat er nauwelijks televisie was gemiddeld drie uur , dat men per dag naar radio luisterde, nu is dat twee uur en veertig minuten.
Naar de toekomst toe dient ieder die zich met radio bezighoud rekening te houden met de volgende punten :
– Het aantal radiostations zal zich de komende jaren sterk blijven uitbreiden;
– Het aanbod van commerciële radio op de kabel, zal spectaculair groeien;
– Waarschijnlijk volgend jaar, zal ook het eerste commerciële radiostation via de ether te beluisteren zijn;
– Er zal, vooral op de commerciële radio, steeds meer segmentatie komen, men richt zich op een “deel” van de markt.
Zo zullen er over niet al te lange tijd zenders komen, gericht op “popmuziek”, ”vijftiger/zestiger-jaren muziek”, “jazzmuziek”, enzovoort.
In Amerika kan allang, ook in de regio, gekozen worden voor een radio station dat zich op een bepaald deel van de markt richt.
Als voorbeeld “The Oldies Station” met uitsluitend muziek uit de vijftiger, zestiger en zeventiger jaren.
Dat klinkt zo.
Vaste zender
En daarbij gaat de voorkeur van de luisteraars uit naar radiostations met een voorspelbaar en herkenbaar programma.
Zenders met een goed horizontaal programma, herkenbaar programma, aan die zenders blijven de luisteraars vaak trouw.
Want ondanks alle zenders die er nog bij zullen komen, valt één ding op: de gemiddelde luisteraar kiest zijn of haar radiostation en blijft daarnaar luisteren.
Zelden swicht een luisteraar van het ene station naar het andere station.
Wat betekent dit alles voor de regionale radio en in het bijzonder voor radio Drenthe?
De keuze van de luisteraar voor ons station is al gemaakt.
Radio Drenthe
Radio Drenthe is het best beluisterde radiostation van Nederland.
En uiteraard zijn wij daar trots op, want er is geen ander radiostation met een zo hoge luisterdichtheid en een zo groot marktaandeel.
En uiteraard willen we deze positie houden en als het kan verstevigen, want ook al zijn luisteraars trouw, een station dat regelmatig fouten maakt, achter het nieuws vist, niet de juiste muziekkeuzes uitzendt en wat het allerergste zou zijn, minachtig voor de radio voor een luisteraar heeft, een dergelijk station zal gauw in populariteit dalen.
Gelukkig kunnen we constateren dat Radio Drenthe niet het enige regionale station is, dat populair is.
Regionale radio, en dertien zenders bij elkaar, zijn populair en kunnen zich in een steeds groter radiopubliek verheugen.
De volgende cijfers tonen dit aan:
– In 1988 één miljoen luisteraars;
– In 1989 1,6 miljoen luisteraars;
– In 1990 2,2 miljoen luisteraars.
En in 1991 naar verwachting 2,8 miljoen luisteraars.
Het zijn inderdaad andere cijfers dan u onlangs in het programma “NOS-laat” werden getoond.
Maar als je succes hebt wordt de tegenstand van de verliezer groter.
En de “oude omroepen” zijn de verliezers.
Zo werd in “NOS -laat” uitgegaan van een marktaandeel voor de landelijke omroep van 65 procent.
Op zich is dit percentage juist.
Er werd niet bij verteld ,dat dit marktaandeel in 1990 nog 90 procent was.
En dat er dus in twee jaar tijd een verlies van 25 procent is opgetreden.
Succes van de regionale radio
Het succes van regionale radio zit hem voornamelijk in de herkenbare, horizontale programmering en in de benadering van de luisteraars.
Radio maak je voor de luisteraars en regionale radio maak je voor je buurman.
De regionale radio is en dient een goede buur te zijn.
Met nieuws en actualiteiten uit eigen streek.
Nieuws dat altijd het snelst gebracht kan worden.
Er is geen medium dat sneller is dan de radio.
En ook in Drenthe is dat zo.
Het nieuws hoort u het eerst op radio Drenthe.
En dat is iets wat de luisteraar buitengewoon waardeert.
Uit een waarderingsonderzoek blijkt dat “nieuws en actualiteiten” het hoogste scoren, van dat gene wat de luisteraars belangrijk vinden bij ons radiostation, maar uiteraard maak je met “nieuws en actualiteiten” geen regionaal radiostation.
Zeker geen station dat straks twaalf uur per dag gaat uitzenden.
Daar hoort muziek bij, cultuur, achtergronden en zeker voor radio Drenthe de streektaal en wat ook een kenmerk is van de regionale radio en ook van radio Drenthe: de directe communicatie via de telefoon tussen luisteraar en het eigen radiostation.
Die communicatie wordt niet alleen verzorgd vanuit de studio, ook vanaf locatie.
Radio Drenthe zoekt de luisteraar regelmatig op.
Landelijk en internationaal nieuws
Naast het regionale nieuws is op onze zender het landelijke en internationale nieuws belangrijk.
Tot op heden wordt dat verzorgd door de landelijke omroep.
Over de wijze waarop het verzorgd wordt zijn de regionale omroepen zeer ontevreden.
Immers, elke dag is er een andere omroep die op zijn eigen wijze het landelijke en internationale nieuws verzorgt.
Het is nooit een blok, zoals ooit afgesproken, speciaal gericht op een half uur.
Er wordt altijd verwezen naar andere uitzendingen.
Er zit altijd verkeersinformatie in over “de van Brienenoordbrug, Coentunnel en dat soort dingen” waar we in Drenthe niet zo gek veel aan hebben.
Helaas is het tot op de dag van vandaag nog niet gelukt om met de landelijke omroepen tot goede afspraken te komen.
En dat willen we als publieke omroep, en dat zijn de regionale omroepen nog steeds, graag met de landelijke omroepen regelen.
Maar probeert u in Hilversum eens iets te regelen! Hopelijk dat de politiek daar ooit nog ingrijpt.
Want stijgen de regionale omroepen in waardering, de beluistering van de landelijke omroepen wordt elke maand minder.
En dat zal ongetwijfeld de komende maanden nog verder terug gaan lopen, want helaas moeten we constateren dat als we het over Hilversumse omroepen hebben, we het hebben over een bedrijfstak die nu al 25 jaar lang ongestraft zich kenmerkt op één ding en dat is ”onderling ruzie maken” en dat kom je in heel Nederland in geen enkele andere bedrijfstak tegen.
U zult begrijpen we zijn toch aangeland bij het “nu “.
En daarom snel over naar “de toekomst”.
De toekomst
Wat gaat Radio Drenthe in de toekomst doen?
Al heel snel, in 1992 zal Radio Drenthe de hele dag gaan uitzenden, van zeven uur ’s morgens tot zes uur ’s avonds .
De uitbreiding van de zendtijd zal met name gefinancierd worden uit de opbrengst van reclame op de regionale zenders.
Regionale reclame zal ook begin 1992 bij radio Drenthe starten.
Als dit alles gerealiseerd is, zijn we er dan?
Nee, wat radio betreft zullen wij meer geld nodig hebben dan dat wij toebedeeld krijgen vanuit de overheid en wat wij aan reclamegelden ontvangen.
Jullie zijn ook nooit tevreden, zult u wellicht denken en daar heeft u dan ook gelijk in.
Maar op zichzelf is dat niet zo gek.
Radio Drenthe krijgt voor één uur radio het tiende gedeelte van wat een landelijke omroep aan geld ontvangt.
Radio Drenthe heeft meer luisteraars, dan radio 5 over heel Nederland.
En wat radio 5 kost, is meer dan het tienvoudige dan wat Radio Drenthe kost.
En als het dus om de toekomst gaat, zullen we proberen om aan die verdeling toch een wat ander karakter te geven.
Maar, dan nog zijn we er niet.
Want op dit moment dat we de zendtijduitbreiding gerealiseerd hebben en de reclame op Radio Drenthe te beluisteren is, zal gestart worden met de voortgang van regionale televisie.
Regionale televisie door RTV-Drenthe
Nee, schrikt u niet.
Het is niet onze bedoeling dat RTV-Drenthe streeft naar een avondvullend televisieprogramma.
Wij streven naar één uur nieuws en actualiteiten, elke dag op de televisie, van zes tot zeven uur op het derde net.
En ook dit is niet iets wat we zomaar bedenken.
Uit onderzoek blijkt dat zestig procent van onze luisteraars graag wil dat Radio Drenthe ook met regionale televisie start.
In het buitenland, met name Oostenrijk, functioneert regionale televisie al enige jaren.
Het zijn daar de best bekeken uitzendingen.
Hetzelfde is in Italië en in Engeland het geval.
En dat nu, willen we ook graag in Drenthe realiseren .
Over twee jaar moet dat zo ver zijn.
En of er tegen die tijd nog regionale kranten zijn?
Dat vertelt mijn collega George Vogelaar.
K. de Vries
Bronnen
Cassette Ab Drijver.
Cassette voorzitter Hollenbeek Brouwer
Cassette laatste woorden: “Duitse stemmen waren.”
Cassette Ganzengekwaak