Door Ipe van der Deen, Novem
Goedemiddag dames en heren,
Ik ben Ipe van der Deen en werkzaam bij de Nederlandse Onderneming voor Energie en Milieu B.V. Zelf werk ik bij het programma Klimaatbeleid dat wij voor VROM uitvoeren. Met zo’n 20 collega’s richten we ons op gemeenten en provincies, met als doel daar klimaatbeleid op te zetten en bij de uitvoering te ondersteunen. In mijn presentatie die staat aangekondigd als “Heden en toekomst van de energievoorziening” zal ik u iets vertellen over:
- De positie van Novem;
- Toekomst van de energievoorziening;
- Gemeentelijk klimaatbeleid;
- De menukaart;
- Duurzaam bouwen en renoveren;
- Duurzame bedrijventerreinen;
- Duurzaam mobiliteit;
- Duurzame energie.
Novem voert voor verschillende ministeries beleidsprogramma’s uit. Daarnaast adviseren wij de overheid over wat er speelt in de markt.
Opdrachtgevers
Wij voeren beleid uit voor de ministeries van Volkshuisvesting Openbare Ruimte en Milieu (VROM), Economische Zaken (EZ), Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) en Verkeer & Waterstaat (V&W), waarbij VROM en het Ministerie van Economische Zaken de grootste zijn. De Nederlandse Organisatie voor Energie en Milieu Novem werkt met zo’n 450 mensen vanuit 4 thema’s en staf SIZ (Staf Internationale Zaken) aan energie- en milieu-efficiency.
Duurzaam bouwen Wonen en Werken richt zich vooral op woning- en utiliteitsbouw en gemeenten.
Duurzaam Produceren houdt zich bezig met de industrie: MJA’s (Meerjaren afspraken energie-efficiency) en dergelijke.
Duurzaam Energie stimuleert gebruik en plaatsing van alle vormen van DE (Duurzame Energie).
Duurzame mobiliteit richt zich op efficiency in de mobiliteit en de Staf Internationale Zaken houdt zich bezig met internationale verkoop van efficiency. In 2000 kwam 1,2% van de energie uit duurzame bronnen. Daarom heeft het rijk er voor gekozen om stevig in te zetten op de verschillende vormen van duurzame energie. Men begon toen de onderhandelingen voor een windakkoord met provincies. Vorige maand zijn ze afgesloten. Drenthe gaat minimaal 15 Megawatt plaatsen. Men stimuleert het gebruik van de zon, lage temperatuursystemen in de bouw en biomassa. In 2020 zou 10% DE moeten zijn. Hoe de rest tegen die tijd ingevuld hangt af van hoe vrij de markt is of wordt. Op dit moment wordt veel kernenergie en bruinkoolenergie ingekocht op de internationale markt. WKK (warmtekrachtkoppelingen) sluiten omdat ze die concurrentie niet aan kunnen. Over wat er na 2020 gaat gebeuren is nog niet zoveel bekend. Wordt het een waterstofeconomie, een energie nul economie, liggen braakliggende Drentse akkers tussen de haagbeuken vol met PV (Photo-Voltaisch) of staan ze vol met energieteelten. Ik durf er geen weddenschap op af te sluiten. Er worden nu verschillende lange termijn opties bekeken. Een van de dingen waar men aan werkt is een energie nul scenario. Energie nul woningen kan men al bouwen. Voor veel andere sectoren in de samenleving zal er nog fors gesleuteld moeten worden om een energie neutrale situatie te kunnen bereiken. Veel zal afhangen van de inzet die we met z’n allen plegen. GEA beleidsperiode eindigt, was vanuit Milieu gestuurd.
Externe Integratie berekent het verantwoordelijk maken van de betrokken afdelingen voor datgene waar zij bij betrokken zijn. Menukaart uitgangspunt voor de financiële regeling Wonen, Bedrijven en DE actief niveau. De Klimaatscan is een methodiek om beeld van mogelijkheden voor klimaatbeleid te krijgen. Er wordt gewerkt met interviews met betrokken ambtenaren over stand van zaken, kansen en bedreigingen en een draagvlakonderzoek. In een workshop worden de resultaten besproken en de voorlopige ambities vastgesteld. Klimaatbeleid gaat iedereen aan en moet gedragen worden door de afdelingen zelf, maar ook door de externe partijen. Dus verwerken in de eigen afdelingsplannen en toezeggingen van de markt meenemen.
De 8 thema’s voor gemeentelijk beleid, ontwikkeld met VROM, EZ, VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten) en IPO (Inter Provinciaal Overleg). Drie ambitieniveaus, actief, voorlopend en innovatief:
| EPC1 | Woningbouw nieuw | |
|---|---|---|
| Actief | -5-10% | EPL (6,3) |
| Voorlopend | -10-15% | EPL (7,0) |
| Innovatief | -15-20% | EPL (7,5) |
Voor elk van de thema’s is dit uitgewerkt op een zodanige manier dat er over het hele land op een vergelijkbare manier ambities vastgesteld kunnen worden. Over waar het voor die thema’s naar toe kan gaan zal ik u een paar voorbeelden noemen. Duurzaam Bouwen en renoveren betekent, letten op materiaalkeuze, kiezen volgens Nationaal Pakket Duurzame Stedenbouw, gebruik maken van de zon, lage temperatuursystemen, een zo laag mogelijke EPC1 enzovoort. Novem en Nationaal DuBo Consulenten die gemeenten en provincies gaan steunen bij opzet en uitvoering van DuBo-beleid (duurzaam bouwen). Stimulering door rijk en provincie gebeurt via GSB2, ISV3 en IPSV4 en allerlei andere maatregelengerichte bijdragen. Er komen Regionale DuBo Consulenten die gemeenten en provincies gaan steunen bij opzet en uitvoering van DuBo-beleid door kennis en kunde in te brengen en netwerken te bevorderen. De helft van de kosten wordt betaald door VROM. Provincies zullen co-financier moeten zijn. De provincie Drenthe is in haar klimaatbeleidsplan positief hierover. Op bedrijventerreinen valt nog veel energie- en milieuwinst te boeken. Afstemmen van het soort bedrijven dat er komt. Niet alleen op milieugebied, maar ook elkaar aanvullend qua product. De een zijn afval kan de ander zijn grondstof zijn.
Samenwerking
Samenwerken kan veel opleveren, denk bijvoorbeeld aan gezamenlijk afvalbeheer, energie-inkoop. Maar ook gezamenlijk transport van goederen. Parkmanagement kan vorm gegeven worden door bijvoorbeeld een servicepunt in plaats van elk zijn eigen benzinepomp en groenbeheer. Optimaliseren door te kijken waar warm afvalwater van de een gebruikt kan worden door een ander die warmte nodig heeft. De grond wordt schaars en dus zullen we over moeten gaan op dubbel grondgebruik. Voor het eigen wagenpark is de gemeente heer en meester in eigen huis. Een Milieu Efficiency Scan kan duidelijk maken wat daar ter verdienen valt voor de portemonnee en energie en milieu. Automobiliteit is een van de milieu-knelpunten. Voor een deel is er niet aan te ontkomen, zeker niet in plattelandsgebieden, maar het kan wel veel efficiënter. Ruimtelijke Ordening en Infrastructuur bieden mogelijkheden om het autoverkeer te optimaliseren. NOVEM heeft een Verkeersprestatie op locatie ontwikkeld, waarmee met zo min mogelijk een zo optimaal mogelijke mobiliteit plaats kan vinden in een wijk. Goederenvervoer vindt soms inefficiënt plaats. Samenwerken bij de distributie kan veel halfvolle kilometers sparen. Onlangs is tussen Rijk en provincies een afspraak gemaakt over windenergie. Voor Drenthe is een minimum van 15 Megawatt afgesproken (80% inwoners). Als ik het goed heb zouden de 10 geplande molens in Coevorden de Drentse toezegging kunnen vullen. De gemeente kan net als Lelystad deelnemen in het project en daarmee haar aandeel Groene stroom zelf realiseren. Maar men kan ook kiezen voor het alleen faciliteren. Gemeente is spin in het web. Gemeentelijke instrumenten bij DE zijn Ruimtelijke Ordening, Communicatie, milieuvergunningen, gemeentelijk belastingen, bouwverordening (melding of vergunning) en subsidies.
In 1963 vertelde mijn bovenmeester ons dat er binnen niet al te lange tijd auto’s op atoomstroom zouden rijden. Een hele kleine motor en zeer efficiënt. Nooit meer startproblemen en geen afval. Hoe kijkt men in Coevorden over 50 jaar terug op de energievoorziening? Ik zou het niet durven zeggen. Aan u en anderen om dat in ieder geval zo efficiënt mogelijk te doen.
Tot slot:
Voor niets gaat de zon op, maar als u er gebruik van wilt maken moet u er wel wat voor doen.