Coevorder Cahier 3
Door de leek wordt vaak wat weifelend aangekeken tegen de chronologische indeling van steentijdartefacten. Men vraagt zich af hoe je een steen in een bepaalde tijd kunt plaatsen zonder dat men over meer gegeven beschikt dan de steen zelf. We moeten echter bedenken dat we te maken hebben met artefacten van technisch gezien vrij primitieve samenlevingen, waarin het begrip traditie een zeer belangrijk element vormt.
Ook tegenwoordig zien we bij dergelijke samenlevingen een sterk gevoel voor traditie bij de artefactenfabricage. Zowel de aard van de bewerking als de vorm van het werktuig worden mede bepaald door normen, die traditie-gebonden zijn. Ook in de steentijd bestonden dergelijke traditie-gebonden waarden en normen.
Bij gelijke normen kunnen we morfologisch gezien ook gelijke artefacten verwachten. Meestal zijn de normen binnen een bepaalde ruimtelijke begrenzing- dat wil zeggen binnen hetzelfde milieu, dat ook overal dezelfde mogelijkheden en beperkingen kende- dezelfde. Het geheel aan overblijfselen uit een bepaalde periode van de prehistorie, dat de indruk maakt door eenzelfde traditie bepaald en gevormd te zijn, wordt door de archeologen samengevat onder de naam cultuur. Sommige artefacten zijn nu zo typerend, dat wil zeggen zo sterk gebonden aan één cultuur, dat ze als het ware als “gidsfossielen” zeer concrete uitspraken mogelijk maken. Veranderingen in bijvoorbeeld klimaat en daarmee in flora en fauna of in culturele invloed van elders kunnen aanleiding geven tot verandering in de vorm van de artefacten.
In grote lijnen kunnen bepaalde tradities worden ingepast in een schema van drie periodes, waarin de steentijd kan worden onderverdeeld, te weten:
1. Oude steentijd: Paleolithicum tot 9.000 jaar geleden |
2. Midden steentijd: Mesolithicum van 9.000 tot 7.000 jaar geleden |
3. Nieuwe steentijd: Neolithicum van 7.000 tot 3.600 jaar geleden |
Uit elk van de bovengenoemde periodes zijn artefacten in Coevorden gevonden.
Naast artefacten uit de steentijd worden in Coevorden ook nog stenen artefacten aangetroffen, die binnen de bronstijd thuishoren, hetgeen logischerwijs te verklaren is uit het feit dat brons in het begin van de bronstijd nog te kostbaar was en men vooralsnog steen bleef gebruiken.
Binnen de genoemde hoofdperioden kunnen weer een groot aantal sub perioden en culturen onderscheiden worden, die we in dit werkje niet alle zullen noemen. In het navolgende zullen we bezien hoe de artefacten veranderen in de loop van de steentijd en welke culturen op grond van gevonden artefacten in Coevorden kunnen worden onderscheiden.