Coevorder Cahier 3
In het voorgaande werd reeds gesproken over werktuigen ofwel artefacten. Wat verstaan we in de archeologie nu precies onder artefacten? Onder artefacten verstaan we in de archeologie elk door de mens gemaakt voorwerp”, dus bijvoorbeeld stenen, metalen, benen en houten werktuigen, wapens, sieraden etcetera.
Bezien we de situatie voor Coevorden dan blijken hier slechts stenen werktuigen gevonden te zijn en ontbreken hout en been nog totaal. Het laatste is niet zo verwonderlijk, wanneer men bedenkt dat hout en been slechts onder bepaalde fysische omstandigheden over een langere periode bewaard kunnen blijven. Anderzijds kan ook het ontbreken van opgravingen in Coevorden verantwoordelijk zijn voor het gebrek aan andere dan stenen artefacten, waarbij ik speciaal aan prehistorisch aardewerk denk, dat merkwaardigerwijze – en in tegenstelling tot elders in Drenthe – in Coevorden nog niet gevonden is, terwijl prehistorische bewoning zeer zeker in Coevorden aanwezig geweest is.
Beperken we ons tot de stenen artefacten dan blijkt er naast de grotere werktuigen nog een heel scala kleine artefacten voor te komen, alle met hun specifieke vorm en functie. De vorm van deze artefacten verandert vaak al naar gelang de cultuur, waarvan deze afkomstig is. Hierop zullen we later nog terug komen.
Voor de fabricage van de kleinere artefacten werd in Drenthe hoofdzakelijk vuursteen gebruikt. Deze vuursteen die in Drenthe zeer veel gevonden kan worden, maar in de nieuwe steentijd ook wel van elders aangevoerd werd (beter kwaliteit) heeft als eigenschap dat het door een geoefend persoon relatief goed bewerkt kan worden en daarnaast een grote hardheid (7) vertoont. De hardheid maakt een doelmatig gebruik van vuursteen- artefacten mogelijk.
Grotere werktuigen als bijlen konden uit vuursteen, maar ook uit zogenaamd stollingsgesteenten vervaardigd worden, die evenals vuursteen met het landijs naar Drenthe vervoerd zijn. Ook stollingsgesteenten werden soms geïmporteerd, waarbij ik met name denk aan zogenaamd amfiboliet. Dit gesteente werd ingevoerd, waarin gaten geboord moesten worden.
In juli 1935 werd te Stieltjeskanaal in de gemeente Coevorden een bijl van amfiboliet gevonden, die zich bevindt in het Provinciaal Museum van Drenthe te Assen (1935/II 5). De stollingsgesteenten hebben niet de grote hardheid van vuursteen, maar bij gebruik kunnen toch goede resultaten worden verkregen. Hiernaast hebben zoals gezegd bepaalde stollingsgesteenten, zoals bijvoorbeeld diabaas en amfiboliet, de eigenschap dat ze met technisch primitieve middelen van een doorboring konden worden voorzien, hetgeen bij vuursteen vrijwel onmogelijk was.